3 A cociña

Lectura    A COCIÑA   Toda a familia está reunida na cociña.  E'   onde máis quentiño se está.  Aínda non acabaron de cear.  O Lelo fala hoxe polos cóbados:
-Cando estou sentado no banco non me chegan os pés  ao piso. ¿Como facedes vós?
O tío Pepe sorriu pola sinxeleza do neno, e  dixo: -Aínda tes que comer moito caldiño, Lelo.  E   isto non é o piso; o da cociña chámase chan.
-Piso é   o de madeira,  ¿nonsi, avó? - dixo Carme.
-E' , neniña.  Nas cociñas galegas hai moitas cousas que están a perderse.  Antes, as comidas facíanse na lareira.  Claro que non había cociñas económicas nin de gas.  E  cando a cheminea non tiraba, andabamos todos afumados, coma se fosemos chourizos.
- ¿E como se chama esa cadea da que colga o pote? - preguntou Henrique, que estaba collendo leña do unllar para atizar o lume.
-Iso é   a gramalleira.  e  a armazón que sostén todo é   a burra.
Mentres os mais falaban,Rosario e Carme estaban xa no vertedeiro, fregando.  Como a auga que saía pola billa estaba moi fría, tiñan unha tina con auga quente.  Nela iban metendo pratos, fontes, culleres, garfos, vasos e  coitelos.  Unha frotadiña con xabrón e  estropallo ou con deterxente, e, despois de ben aclarados, ao escorredoiro.  Máis tarde habería que colocalos no alzadeiro; as potas, cazolas, tixolas e  pucheiros na lacena, e  as cuncas, no cunqueiro.  A conversa da mesa estaba tamén para rematar:
- ... o que máis me gustaba a min era sacar o pan do forno coa pa. Tiñamos que telo sempre ben varridiño co varredoiro para que non manchase.  ¡Que tempos!
Ergueuse da mesa.  Coas días mans na cambota e  fitando o lume, deixaba que as muxicas lle saltasen aos pantalóns.  Carme quitaba a borralla para botala na borralleira.  A ela gustáballe mellor aquela lareira ca todas as cociñas de gas do mundo.